İDARİ TARİHÇE

.....Çanakkale şehrinin odak noktası olarak bilinen ilk kale, Fatih Sultan Mehmet tarafından yapılmıştır. Kale üzerinde bulunan Fatih Sultan Mehmed'e ait yazıtın 1452'de yapıldığı sanılmaktadır. Kale-i Sultaniye adı ile bilinen yapının "Sultaniye" ismi , Evliya Çelebiye göre "1658 yılında padişah IV. Mehmet'in annesinin yardımı ve Köprülü Mehmet Paşa'nın teşebbüsü ile yapılan kalelere verilmek istenen isimden ileri gelmektedir.

.....Evliya Çelebi, Çanakkale'nin düz bir ovada, bağ ve bahçeler içinde iki bin evin oluşturduğu bayındır bir şehir olduğunu anlatır.

.....Çanakkale XVIII. yüzyılda ipek, yelkenbezi, çanak, çömlek imal eden bir merkez olarak tanınmıştır. Özellikle çanak- çömlekçilik çok gelişmiştir. Bu nedenle, zaman zaman "Boğaz Hisarı" da denilen "Kale-i Sultaniye" yerine "ÇANAKKALE" ismi kullanılmaya başlanmıştır.

Biga sancağı kurulunca merkezi "Kale-i Sultaniye" kasabası olmuştur. Biga mutasarrıfı aynı zamanda Boğaz Muhafızlığı görevini yapardı.

.....1770'te Çeşme Deniz Savaşı'nda yararlılık ve kahramanlık gösteren donanmamızın ikinci komutanı Cezayirli Gazi Hasan Paşa'ya Kaptan Paşa'lıkla birlikte Çanakkale Boğaz Muhafızlığı görevi verilmiştir.

.....Yeniçeri Ocağı'nın 1826 yılında kaldırılmasıyla, bunları yok eden Yüzbaşı Karacehennem İbrahim Ağa, Paşa'lığa yükseltilmiş, Biga Mutasarrıfı ve Çanakkale Boğaz Muhafısı olmuştur. Halk arasında Arap İbrahim Paşa diye anılanbu zat, Çanakkale'nin mimarı için yoğun bir çaba harcamış, 180'ta Çınarlık Camii (Kurşunlu Cami) yapılmıştır.

.....1866 yılında Kale-i Sultaniye, "Adalar Vilayeti" nin merkezi olmuştur.ç Bu vilayete yönetici olarak atanan Bahriye Müşaviri Kayserili Ahmet Paşa, görevinin sona erdiği 1871 yılına dek şehirin imarına çalışmıştır.

.....Adalar Vilayeti, Girit ve Sisam dışında kalan Ege ve Akdeniz adalarının tümünü içine alıyordu. 1876'da vilayet merkezi Sakız'a nakledildi.

.....İkinci meşrutiyetin ilanından sonra burada "Bahr-i Sefid Boğaz Müstahkem Komutanlığı" kurulmuştur.

.....Müstakil Mutasarrıflık olmadan önce İstanbul şehremanetine ve 1881 yılında da Karasi iline (Balıkesir ) bağlanmışsa da , 1888'de yeniden eski haline gelmiştir ve daha sonraki değişikliklerle il bugünkü durumunu almıştır.