T.C. KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI Çanakkale Mehmet Akif Ersoy İl Halk Kütüphanesi

19 Mayıs Harekatı

19 MAYIS HAREKÂTI

           25 Nisan çıkarmalarından sonra yapılan 26 – 27 Nisan gece taarruzlarının muharebe alanına iştirak eden birliklerin henüz iletişim sistemini kuramaması birlikler için sorunlar çıkarmış ve dinlenilme noktasına gelinmiştir. Bu süre içerisinde her iki tarafta gerek Seddülbahir’de gerekse Arıburnu’nda siper tahkimatları sağlamlaştırılmaya başlanmıştır. Özellikle 1 Mayıs tarihinde Arıburnu’nda icra edilen Türk taarruzu tabur komutanlarının birbirleri arsındaki iletişim eksikliği yüzünden başarısızlığa uğramış ve artık siper savaşına doğru bir değişime gidilmiştir. Siper savaşı demek bir cephede boğulmanın yani tıkanmanın baş göstermesi anlamına gelmektedir. Özellikle Arıburnu’nda 25 Nisan günü düşmanı ilk karşılayan Şefik Bey komutasındaki 27. Alay birlikleri üstün fedakârlıklarla gösterdiği karşı taarruzlarla düşmanı Kanlısırt-Kırmızısırt-Bombasırtı-Cesarettepe hattına geri çekilmek zorunda bırakmıştır ve mücadelenin siper savaşına dönüşmesiyle bu hat savaş sonuna kadar çok fazla değişiklik göstermeden sabit kalmıştır.

            Mayıs ayı içerisinde cephe taze kuvvetlerle takviye edilmeye başlanmıştır. Bu birlikler Liman von Sanders’in ivedi harekât etmelerini isteyen emirleriyle çok zayiatlar verince cephede mücadele gittikçe uzamaya başlar. Tabi bu durumdan hoşnutsuz olanların başından Başkomutan Vekili Enver Paşa gelmektedir. Kesin sonuç alınamamasından yakınan Enver, 4 Mayıs tarihinde 5. Ordu Komutanlığı’na telgrafla şöyle yazar: “… Askeri ve siyasi sebeplerle Gelibolu Yarımadası’nda kesin sonucun bir an önce elde edilmesini olağanüstü önemde görüyorum…” Bu telgrafa rağmen cepheden olumlu sonucun çıkmaması üzerine Enver Paşa cepheyi ziyarete gelir. 11 Mayıs tarihinde Liman Paşa ile olan görüşmesi sonucu Arıburnu mıntıkasında genel bir taarruz yapılması kararı alınır. Yapılacak olan harekâttan önceki gün, 18 Mayıs tarihinde düşman uçakları cepheye naklolan Türk birliklerinin kuzey bölgesine doğru kaydırıldığını fark ederek kendi komutanlarına yakın bir taarruzun beklenmekte olduğunu ve gerekli tedbirlerin alınması gerektiğini haber ederler. O gece düşman askerleri silah başı ettirilir ve beklenen harekât için hazır bekletilirler. Düşman tarafı muharebeye 12450 askerle karşı savunma için hazır kıta beklemektedir. Türk tarafı ise bu gizliliği kalmamış olan taarruza 3,5 km’lik cephe hattında dört tümen (19. Tümen, 2. Tümen, 16. Tümen ve 5. Tümen) ile yani yaklaşık olarak 42000 piyade ile iştirak edecektir.

 

        Taktik gereği taarruz gece baskını düşmanı gafil avlayacak şekilde tüm ön hat birliklerinin aynı anda saldırıya geçmesiyle başlayacaktır. Fakat gece 03.30’da başlayan taarruz beklenmedik sonuçlarla bir leke gibi Türk tarafına yapışır. Saldırıya geçen ilk hattaki taburlar karşı tarafın makineli silah atışı ile erir. Bir sonraki hatları taarruza kaldırmak için tümen bandoları çalmaya başlar ve Vatan Marşı ile bu hatlar saldırıya geçerler. Velâkin, düşman makineleri tam bir kıyım yapmaktadır. Harekâtın ilke evresi yaklaşık olarak üç buçuk saat devam eder. Daha sonra ihtiyatlar ile tekrar başlatılan taarruzda yine elde edilir bir sonuç alınamayınca harekâta son verilir. Sonuç Türkler için telafisi imkânsız derecede kötüdür. Bu taarruzda Türk tarafının zayiatı 10000’i bulurken düşman tarafınınki ise 600 zayiattır. Türk tarafında 3420 şehit vermiştir ve düşman ölü sayısı ise yalnız 168’tir. Düşman tarafı 948000 piyade tüfeği ve makineli tüfek mermisi harcamıştır.

   Ara bölgede kalan Türk şehitleri ise 5 gün sonra gömülmeye başlanacaktır. 22 Mayıs tarihinde 3. Kolordu Harekât Şube Müdürü Binbaşı Ohrili Kemal’in düşman tarafında yaptığı görüşmeler sonucu 24 Mayıs tarihi için bir ateşkes anlaşması imzalanır ve defin işleri bu tarihte gerçekleştirilir. 19 Mayıs Türk taarruzu getirdiği başarısızlığın yanında cephede de moralin çökmesine ve cephenin uzamasına neden olmuştur.

Çanakkale Mehmet Akif Ersoy İl Halk Kütüphanesi